Richtlijn betreffende kunststoffen voor eenmalig gebruik voor producten met bestemming EU

In juni 2019 heeft de Europese Unie (EU) Richtlijn 2019/904 betreffende kunststoffen voor eenmalig gebruik (Single-use plastic richtijn of SUP-richtlijn) uitgevaardigd. Deze richtlijn is bedoeld om de effecten van bepaalde kunststofproducten op het milieu te verminderen. Winkeliers moeten voor elk van hun producten voldoen aan de voorschriften van de SUP-richtlijn zoals lokaal in elke afzonderlijke EU-lidstaat geïmplementeerd. 

Verboden productvermeldingen

In artikel 5 van de SUP-richtlijn worden typen 'kunststofproducten voor eenmalig gebruik' gedefinieerd die na 3 juli 2021 niet in de EU (in een EU-lidstaat) in de handel mogen worden gebracht. 

De volgende producten zijn niet toegestaan:

• Producten vervaardigd uit oxo-degradeerbare kunststoffen
• Specifieke kunststofproducten voor eenmalig gebruik of wegwerpproducten, inclusief producten die zijn gemaakt van bioafbreekbaar kunststof, zoals:
• Katoenen dopjes en katoenen wattenstaafjes met stokjes die zijn gemaakt van kunststof of bioafbreekbaar kunststof, zelfs als dit als herbruikbaar is aangeduid 
• Bestek (vorken, messen, lepels, eetstokjes en dergelijke) 
• Borden 
• Rietjes
• Roerstaafjes voor dranken
• Stokjes voor ballonnen voor gebruik door consumenten
• Voedselverpakkingen gemaakt van geëxpandeerd polystyreen 
• Drankverpakkingen gemaakt van geëxpandeerd polystyreen, doppen en deksels inbegrepen 
• Drinkbekers gemaakt van geëxpandeerd polystyreen, doppen en deksels inbegrepen 

De definitie van 'kunststof voor eenmalig gebruik' sluit kunststofproducten uit die bedacht, ontworpen en in de handel gebracht worden om binnen hun levensduur meerdere omlopen te maken door opnieuw gevuld of opnieuw gebruikt te worden voor hetzelfde doel als waarvoor zij ontworpen zijn. De uitsluiting heeft ook geen betrekking op sommige kunststofproducten voor specifiek medisch gebruik. 

Markeringsvoorschriften

Artikel 7 van de SUP-richtlijn schrijft bovendien voor dat bepaalde kunststofproducten voor eenmalig gebruik die op de EU-markt in de handel worden gebracht, moeten worden voorzien van een geharmoniseerde markering op de verpakking of het product zelf na 3 juli 2021. 

• Op de onderstaande vier typen producten moet een label met de geharmoniseerde markering worden aangebracht:
• Maandverbanden, tampons en inbrenghulzen voor tampons
• Vochtige doekjes
• Tabaksproducten met filters, en filters die verkocht worden voor gebruik in combinatie met tabaksproducten 
• Drinkbekers
• De voorgeschreven markering informeert consumenten dat: (i) de verpakking kunststof bevat; (ii) het product bij het afval moet worden gedeponeerd; en (iii) geeft informatie over de negatieve effecten van zwerfafval op het milieu.

Raadpleeg de beschikbaar gestelde geharmoniseerde markeringen op de pagina van de Europese Unie met markeringsspecificaties voor kunststofproducten voor eenmalig gebruik.

Geplande voorschriften

• Volgens artikel 8 van de SUP-richtlijn gelden er regelingen voor uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor kunststofproducten voor eenmalig gebruik die in de EU in de handel worden gebracht. Producenten betalen de kosten voor de inzameling van afval, het opruimen van zwerfafval en maatregelen voor consumentenbewustzijn. Deze bepaling wordt van kracht vanaf 5 januari 2023.
• Zoals aangegeven in artikel 6 van de SUP-richtlijn mogen drinkbekers met kunststof deksels of doppen alleen in de EU in de handel worden gebracht als de deksels en doppen vastzitten aan de bekers. Dit wordt vanaf 3 juli 2024 van kracht.
• Zoals aangegeven in artikel 6 van de SUP-richtlijn moeten flessen met als hoofdbestanddeel polyethyleentereftalaat (petflessen) in 2025 minstens 25% gerecyclede kunststoffen bevatten. In 2030 moet dit minstens 30% zijn en geldt dit voor alle kunststofflessen (niet alleen petflessen).
• Uiteindelijk worden winkeliers die goederen voor het eerst op de EU-markt beschikbaar stellen (d.w.z. consumentenproducten aanbieden voor distributie, consumptie of gebruik in ruil voor betaling of gratis gedurende commerciële activiteiten) verantwoordelijk voor het dekken van de kosten van maatregelen om het consumentenbewustzijn te verhogen van de effecten van kunststof voor eenmalig gebruik op het milieu en de promotie van herbruikbare alternatieven (bijvoorbeeld via campagnes, alternatieve logo's/markeringen, enzovoort.)
• EU-lidstaten moeten afzonderlijke doelstellingen voor de inzameling van kunststofproducten voor eenmalig gebruik formuleren voor regelingen voor uitgebreide producentenverantwoordelijkheid. Uiterlijk in 2025 omvatten dergelijke regelingen de inzameling voor recycling van 77% van het gewicht van de kunststofproducten voor eenmalig gebruik die in een bepaald jaar in de handel zijn gebracht, en uiterlijk in 2029 is dit toegenomen tot de inzameling van 90% van het gewicht van de kunststofproducten voor eenmalig gebruik die in een bepaald jaar in de handel zijn gebracht.

Ga voor meer informatie op de website van de Europese Unie naar de pagina voor kunststof voor eenmalig gebruik. 

Extra informatie:

• SUP, EU-richtlijn 2019/904: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:32019L0904&from=DE#d1e32-17-1
• EU-website over kunststof voor eenmalig gebruik: https://ec.europa.eu/environment/topics/plastics/single-use-plastics_en 

• EU-website over markeringsspecificaties voor kunststofproducten voor eenmalig gebruik: https://ec.europa.eu/environment/topics/plastics/single-use-plastics/sups-marking-specifications_en